publikacja "Krzycz, Siostro, krzycz!"

opis

Zgłoszeniem jest publikacja herstoryczna i queerstoryczna, podsumowująca projekt i wystawę "Krzycz, Siostro, krzycz!". W niej kontynuujemy wątki łączące dzieje XX wieku ze współczesnością. Historie naszych bohaterek dają wgląd w traumatyczne losy kobiet w czasach narodowego socjalizmu. Dyskryminowano i prześladowano je ze względu na żydowskie pochodzenie, bezrobocie, pracę seksualną, chorobę dziedziczną, zaangażowanie polityczne czy orientację seksualną. Odarto je z godności i człowieczeństwa, a niektórym odebrano również prawo do życia. Przeważnie nie mogły opowiedzieć własnej historii, dlatego tak ważne było dla nas, aby na stronach tej książki oddać im głos.

Jako projektant starałem się nie ulec pokusie epatowania traumą związaną z Zagładą. Chciałem zniuansować przekaz. Ideą stojącą za projektem było stworzenie kontrastu, zestawienie przeciwieństw. Chciałem też nawiązać do istniejących w nas skojarzeń i doświadczeń związanych z przeszłością. Wywołać nostalgię. W to doświadczenie chciałem ingerować wprowadzając dysonans.

Więc z jednej strony projektowałem publikację mającą przywoływać wyszukane formy przywołujące błogie wspomnienie tradycji, elegancji, porządku. Tekst zbudowany jest z eleganckiej antykwy renesansowej zapewniającej wygodę czytania. Tym też podyktowany jest dwułamowy układ tekstu ciągłego. Centralny układ stron wzmacniany jest trójłamowym składem bogatych przypisów dolnych. Uwagę czytelnika mają przyciągać złożone centralnie wyimki. Żywa pagina staję się jakby niedbałym, odręcznym dopiskiem na łączeniu stron. Zastanawiałem się nad znanym nam błogim doświadczaniem przewracania stron starych ksiąg. Dotyku ich pożółkłych marginesów na drzewnym papierze. Dzięki dodatkowemu kolorowi PANTONE udało mi się wywołać adekwatne wrażenie. Zestawienie białego kredowego papieru z reprodukcjami (też lekko pożółkłego) z naturalnym, drzewnym miało podobny cel – przywołania w pamięci obcowania ze starymi wydawnictwami.

Mając już uchwycone to doświadczenie wprowadziłem dysonans w postaci ilustracji gdzie motywy towarzyszące wystawie wydają się być zniszczone przez czas, przez złej jakości techniki reprodukcyjne, ale też przez czyjeś intencjonalne destrukcyjne działanie. Efekt ten udało uzyskać eksperymentalną metodą druku na papierze termicznym, który następnie był odpowiednio zgniatany i szarpany. Publikacja zawiera 29 ilustracji stworzonych w ten sposób. Bezpośrednią inspiracją tych ilustracji była reprodukcja zdjęcia na kartach z Jad Waszem przedstawiającego zamordowaną przez faszystów Lilkę Dzierzgowską, ciotkę jednej z autorek tekstów. Ostatnia strona okładki przedstawia niewyraźny portret kobiety z naniesionym na nim śladzie kreślenia i wymazywania. Jako wyraz szacunku dla poruszanych w publikacji tematów powtórzyłem własnoręcznie ten gest za pomocą odpowiednio stępionego narzędzia. Zrobiłem to na tysiącu egzemplarzach książki.

Książka została stworzona dzięki środkom Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft). Fundacja zarządza środkami przekazanymi przez przedsiębiorstwa, które w czasie drugiej wojny światowej wykorzystywały pracę niewolniczą Polaków.

nakład: 1000 egzemplarzy,
wyprodukowano na papierach: Mirror silver gloss 300 g/m2, Munken Print Cream 18 80 g/m2, papier kredowy 115 g/m2
złożono pismami: Calluna, Calluna Sans, Adobe Garamond Pro.
Wydawca: Centrum Sztuki Współczesnej Kronika
Druk: Centrum Usług Drukarskich Henryk Miller, Ruda Śląska
redakcja: Paweł Wątroba
tekst: Agata Cukierska, Julian Czurko, Anna Natalia Dzierzgowska, Joanna Ostrowska, Zuzanna Sokołowska, Paweł Wątroba
Zdjęcia: Iwona Sobczyk
Projekt graficzny, skład, łamanie, ilustracje, zdjęcia: Marcin Wysocki